Đông trùng hạ thảo là một loại dược liệu quý đắt đỏ, được biết đến như một “thần dược” trị bách bệnh theo nền y học Trung Hoa. Một số công dụng nổi bật như bồi bổ cơ thể, tăng cường miễn dịch, nhuận phổi, cầm máu, tiêu đờm… Nhiều người cho rằng, loại dược liệu này còn có tác dụng đối với người bị ung thư. Vậy thực hư việc đông trùng hạ thảo chữa bệnh ung thư là như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn đọc tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé!
Tìm hiểu tổng quan về đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo (Cordyceps sinensis) là một loại nấm ký sinh phát triển trong ấu trùng của côn trùng. Khi tấn công vật chủ, loài nấm ký sinh này sẽ hút hết chất dinh dưỡng từ ấu trùng và nảy mầm thành nấm dạng sợi, thoát ra khỏi cơ thể ấu trùng rồi mọc vươn lên mặt đất. Từ lâu, đông trùng hạ thảo được sử dụng làm dược liệu chữa bệnh trong Y học cổ truyền Trung Quốc. Đến nay, đã có hơn 400 loài đông trùng hạ thảo được tìm thấy ở các vùng núi cao của châu Á, đặc biệt là ở Trung Quốc, Việt Nam, Nepal và Bhutan.
Đông trùng hạ thảo là một loại nấm ký sinh phát triển trong ấu trùng của côn trùng
Nấm đông trùng hạ thảo được tin rằng có nhiều lợi ích sức khỏe tiềm năng và đã được sử dụng trong y học truyền thống Á Đông để cải thiện sức khỏe tổng thể và tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, các nghiên cứu về tác dụng của loài nấm này hiện chỉ giới hạn trên động vật hoặc phòng thí nghiệm và vẫn chưa thể đưa ra kết luận về tác động của chúng trên con người. Thế nhưng, tiềm năng về lợi ích sức khỏe của loài nấm này là rất khả quan.
Thực hư việc đông trùng hạ thảo chữa bệnh ung thư trên người
Tên gọi “đông trùng hạ thảo” xuất phát từ sự kết hợp giữa nấm và sâu. Vì mùa đông nó là sâu nhưng mùa hè lại hóa thành nấm nên được gọi với tên là đông trùng hạ thảo. Trong loại dược liệu này có chứa một số hoạt tính kháng ung thư đã được ghi nhận trên các dòng tế bào ung thư vú, phổi, gan, da… trên chuột. Đồng thời, đông trùng hạ thảo còn có chứa polysaccharide – một hoạt tính có tác dụng tăng cường miễn dịch, giúp chống lại ung thư.
Tuy nhiên, các hoạt tính cho trong loại lược liệu này có cấu trúc phức tạp và hoạt tính chuyển hóa không ổn định, cơ chế kháng ung thư cũng chưa rõ ràng. Điều này khiến việc công nhận đông trùng hạ thảo là vị thuốc gặp nhiều rào cản.
Hiệu quả của đông trùng hạ thảo đối với ung thư ở con người vẫn chưa rõ ràng
Polysaccharide cũng là một hoạt chất có cấu trúc phức tạp và khó tan, việc nghiên cứu và phát triển thuốc từ chúng gặp nhiều khó khăn về cấu trúc. Mặc dù có nhiều báo cáo ghi nhận về hoạt tính kháng ung thư của đông trùng hạ thảo trên tế bào và chuột. Nhưng tính đến tháng 08/2023, hiệu quả của loại dược liệu này đối với ung thư ở con người vẫn chưa được chứng minh.
Hiện tại, chỉ có hai nghiên cứu lâm sàng sử dụng đông trùng hạ thảo trên ung thư nhưng cả hai đều chưa có kết quả. Nghiên cứu đầu tiên tại Trung Quốc đã buộc phải dừng sau khi thử nghiệm trên 9 người mà không công bố kết quả cũng như nguyên nhân đình chỉ nghiên cứu. Nghiên cứu thứ hai dự kiến hoàn thành vào tháng 09/2022, nhưng đã trôi qua hơn 1 năm mà chưa có thông tin cập nhật. Vì vậy, tới thời điểm hiện tại, không có đủ bằng chứng để xác minh tác dụng của đông trùng hạ thảo đối với ung thư ở con người.
Một số tác dụng phụ khi sử dụng đông trùng hạ thảo
Việc sử dụng đông trùng hạ thảo có thể gây ra một số tác dụng phụ như đau bụng, buồn nôn và khô miệng. Mặc dù đã được chứng minh là có khả năng kháng một số dòng ung thư trên tế bào và chuột. Nhưng theo WebMD – nhà cung cấp dịch vụ thông tin y tế của Mỹ đã khuyến nghị rằng, không nên sử dụng loại dược liệu này cho phụ nữ mang thai và cho con bú, người có vấn đề đông máu và bệnh nhân ung thư, vì hiện chưa rõ chúng có an toàn với những đối tượng này hay không.
WebMD cũng nêu thêm, đông trùng hạ thảo có thể tương tác với các loại thuốc như warfarin và các thuốc ức chế miễn dịch. Nó cũng sẽ làm tăng nguy cơ chảy máu cũng như tác dụng phụ khi sử dụng với thuốc đái tháo đường. Ngoài ra, sử dụng đông trùng hạ thảo còn có thể làm tăng sinh tế bào hồng cầu, gây hại đối với trường hợp ung thư máu.
Việc sử dụng đông trùng hạ thảo có thể gây ra một số tác dụng phụ
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại đông trùng hạ thảo khác nhau, với giá cả đa dạng. Loại được ghi lại trong y văn cổ là đông trùng hạ thảo tự nhiên từ cao nguyên Tây Tạng có giá cực đắt. Trong khi các loại nuôi trồng với nấm Cordycep thay thế có giá rẻ hơn nhưng lại không có đảm bảo sẽ có đủ hoạt tính quý giá như được mô tả trong sách cổ hoặc nghiên cứu chính thống.
Tóm lại, đông trùng hạ thảo chưa có đủ bằng chứng để xác minh tác dụng chống ung thư ở con người và nhiều loại không đảm bảo chất lượng. Việc sử dụng cần thận trọng và nên tham khảo tư vấn với bác sĩ trước khi quyết định sử dụng. Hy vọng những chia sẻ từ bài viết trên đây sẽ giúp bạn giải đáp được cho thắc mắc đông trùng hạ thảo chữa bệnh ung thư không nhé!